Saturday, December 19, 2009

Σκέψεις πάνω στην Αθηναική Δημοκρατία.

Αναφέρω παρακάτω μερικά χαρακτηριστικά και στοιχεία της Αρχαίας Αθηναϊκής Δημοκρατίας τα οποία θεωρώ ότι αποτελούν απο μόνα τους θέματα μακρών συζητήσεων. Τα περισσότερα παραθέτονται χωρίς ανάλυση και σχόλια αφήνοντας τον καθένα να κάνει τους δικούς του παραλληλισμούς και να βγάλει τα δικά του συμπεράσματα.

1. Ολιγαρχικοί και Δημοκρατικοί στην Αρχαία Αθήνα έπρεπε να κολακεύουν το λαό για να κερδίσουν. Ο Κίμωνας ως πλούσιος αναλάμβανε με προσωπικά του έξοδα το γεύμα των φτωχών Αθηναίων, έντυνε τους ηλικιωμένους και είχε ανοίξει τα κτήματά του ώστε ο καθένας να μπορεί να μπαίνει και να παίρνει λαχανικά. Ο Περικλής που δεν είχε τον αντίστοιχο πλούτο και χρήματα στράφηκε στη διανομή του δημοσίου χρήματος και θέσπισε τις μισθοφορές (για συμετοχή στην Πολιτεία) και τις χορηγίες για να πάρει με το μέρος του τους Αθηναίους. Και στις δυο περιπτώσεις για να διατηρηθεί η κοινωνική ισορροπία ο λαός έπρεπε να είναι χορτασμένος και ευτυχής.

2. Η Δημοκρατία κοστίζει. Ο κοινός φτωχός Πολίτης δεν μπορούσε να αφήσει τη εργασία και τα χωράφια του για να συμμετάσχει στην Εκκλησία του Δήμου. Για να γίνει λοιπόν ουσιαστική η κυριαρχία του Δήμου και να λειτουργήσει αποτελεσματικά έπρεπε να προβλεφθεί απο τον Περικλή η μισθοφορά, η αντιμισθία για τις δημόσιες υπηρεσίες και τη πρόσβαση στα δημόσια λειτουργήματα.

3. Ο κάθε πολίτης ανεξαρτήτως οικονομικής και πολιτικής τάξεως συνδεόταν άμεσα με την πολιτική και τη μοίρα της Πόλης. Η πολιτική δεν ήταν υπόθεση μιας παράταξης η μιας μειονότητας αλλά ολόκληρου του Δήμου ο οποίος ήταν εύκολο να κατευθυνθεί και αρκετές φορές παρασύρθηκε από ικανούς ρήτορες και δημαγωγούς με καταστροφικά για τη Δημοκρατία αποτελέσματα. Για το λόγο αυτό οι στοχαστές της εποχής (Πλάτωνας, Αριστοτέλης, Ισοκράτης, Ξενοφώντας) πιστεύουν ότι το πρόβλημα είναι ηθικό και προτείνουν (ουτοπικές) λύσεις που στηρίζονται στην παιδεία, τη μόρφωση και την ηθική διαπαιδαγώγηση των ηγετών και των πολιτών.

4. Βασικό συστατικό της Αρχαίας Ελληνικής Δημοκρατίας και της κοινωνική ισορροπίας ήταν η γη και η εκμετάλλευσή της για την οποία ο χωρικός-θήτης θα δώσει και τη ζωή του ακόμα για να την υπερασπιστή. Η έννοιες του Πολίτη και του Στρατιώτη στην Αρχαία Ελληνική Πόλη ήταν αλληλένδετες και ο καθένας ήταν υποχρεωμένος να υπερασπίσει τη Πόλη με τα μέσα που διέθετε Κατά τον Θουκυδίδη ο αληθινός Πολίτης είναι εκείνος που διαθέτει μία περιουσία και τα μέσα να την υπερασπιστή.

5. Η κατοχή ενός μικρού κτήματος, η "Δημοκρατία των χωρικών", θα φέρει τελικά κοινωνική και πολιτική ισορροπία καθώς ο χωρικός πλέον θα είναι εχθρός της αστάθειας και των κοινωνικών ταραχών και αντίπαλος της φιλοπόλεμης πολιτικής των δημαγωγών. Κανένας δεν είναι διατεθειμένος να χάσει αυτά που έχει...

6. Η αρχή της απόλυτης ισότητας όλων το Πολιτών είναι η βασική αρχή του Δημοκρατικού καθεστώτος. Η ψήφος του καθενός έχει την ίδια βαρύτητα και όλοι καταλαμβάνουν την ίδια θέση στη φάλαγγα για να υπερασπίσουν την Πόλη τους.

Πηγές: Οι θεσμοί στην κλασσική Ελλάδα (Claude Mossé), Αθηναίων Πολιτεία (Αριστοτέλης), Θεσμοί και Πρόσωπα της Αθηναικής Δημοκρατίας (Κώστας Κιουπκιολής).


Bookmark and Share

No comments:

Post a Comment